کد مطلب:19326 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

11- تكامل علمي انسان چگونه بدست ميآيد و ميل فطري حقيقت جويي او كي كاملاً سيراب ميشود؟

بسياري از فلاسفه پنداشتهاند كه تكامل علمي انسان با كشف قوانين و موجودات هستي با علوم تجربي و عقلي خاتمه مييابد و از اين رو، كمال انسان يا به تعبير دقيقتر، كمال علمي انسان را منحصر به آگاهي همه جانبة ذهن از جهان هستي دانستهاند؛ ولي تأمل بيشتر در خواستهاي فطري نشان ميدهد كه غريزة حقيقت جويي انسان به اين حد از آگاهي قانع نميشود و خواستار آگاهي عيني و درك حضوري و شهودي حقايق هستي است، و چنين دركي به وسيله مفاهيم ذهني و بحثهاي فلسفي حاصل نميشود.
تصورات و مفاهيم ذهني، هر قدر وسيع و روشن باشند، نميتوانند حقايق عيني را به ما نشان دهند، و فرق بين آنها با خود حقايق خارجي را ميتوان به فرق بين مفهوم گرسنگي با حقيقت وجداني آن قياس كرد. مفهومي كه از گرسنگي داريم، آن حالتي است كه هنگام نياز بدن به غذا براي انسان حاصل ميشود؛ ولي اگر كسي چنين حالتي را در خود احساس نكرده باشد، هيچگاه نميتواند از اين راه، مفهوم آن را بيابد.
همچنين فلسفه براي حقايق هستي، از خدا تا ماده، تنها ميتواند اين چنين مفاهيمي را به ما بدهد؛ ولي شناختن و يافتن حقايق عيني با اين گونه مفاهيم تفاوت بسيار دارد و آنچه عطش حقيقت جويي ما را كاملاً سيراب ميكند، علم حضوري و درك شهودي حقايق عيني است كه ملازم با درك مقومات و ارتباطات وجودي آنها ميباشد. و چنان چه همة موجودات امكاني به صورت تعلقات و ارتباطاتي با قيوم متعال مشاهده شوند، در حقيقت، همة معلومات بر ميگردد به علم به يك حقيقت مستقل و اصيل و پرتوها و اظلال يا مظاهر و جلوهگاههاي او.

---

خودشناسي براي خودسازي
استاد محمد تقي مصباح يزدي